Cukrzyca to choroba cywilizacyjna, która coraz częściej dotyka nawet dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Szacuje się, że Polsce żyje ponad 2 miliony osób ze zdiagnozowaną cukrzycą. Na świecie problem ten dotyczy już ok. 430 milionów ludzi.
Liczba osób chorujących na cukrzycę cały czas niepokojąco wzrasta. Na rozwój choroby wpływają zarówno czynniki genetyczne, jak i nieodpowiedni styl życia, m.in. złe nawyki żywieniowe, mała aktywność fizyczna oraz prowadzące do tego nadwaga i otyłość, a także palenie papierosów, czy nadużywanie alkoholu. Pierwsze objawy choroby są często bagatelizowane i tłumaczone innymi dolegliwościami. Przy cukrzycy szybkie zdiagnozowanie, podjęcie leczenia oraz zmiana nawyków żywieniowych są niezwykle istotne.
– Częściej występuje cukrzyca typu 2, na którą oprócz uwarunkowań genetycznych bardzo duży wpływ ma nasz styl życia i sposób odżywiania. Typowym objawem jest stałe przekraczanie normy stężenia glukozy we krwi i towarzysząca mu insulinooporność. Prawidłowa masa ciała, właściwy poziom cholesterolu, aktywność fizyczna i regularne spożywanie zdrowych, dobrze zbilansowanych posiłków co 3-4 godziny obniżają ryzyko zachorowania na cukrzycę – mówi Paulina Barros, specjalista dietetyk, kierownik ds. żywienia Maczfit.
Znajomość indeksu glikemicznego podstawą diety cukrzyka
Przy diecie osób chorych na cukrzycę bardzo ważna jest znajomość wartości indeksu glikemicznego (IG) w poszczególnych produktach. IG klasyfikuje produkty spożywcze na podstawie ich wpływu na stężenie glukozy we krwi i czas pojawienia się zmian. Wyróżniamy 3 progi wartości:
-
niski IG, tj. < 55
-
średni IG, tj. między 55 a 70
-
wysoki IG tj. >70
Dla cukrzyka najbardziej korzystna będzie dieta z uwzględnieniem produktów o niskim IG, większe spożycie surowych warzyw i owoców, nasion strączkowych, produktów z pełnych ziaren zbóż, które są również dobrym źródłem błonnika pokarmowego.
– Na wartość indeksu glikemicznego ma wpływ wiele czynników. Żywność o niskim indeksie jest zazwyczaj mało przetworzona. Wpływ ma również to, czy jemy produkt ugotowany czy surowy, jak bardzo jest on rozdrobniony, w jakiej temperaturze go spożywamy, a także to, co jedliśmy wcześniej. Np. świeżo ugotowane ziemniaki mają wyższy indeks glikemiczny niż ostudzone. Dzieje się tak dzięki procesowi retrogradacji skrobi, przez co jej część nie jest trawiona i w niezmienionej postaci przechodzi przez układ pokarmowy aż do jelita grubego, gdzie staje się pożywką dla bakterii probiotycznych. Pamiętajmy również, by komponując potrawy zwracać uwagę nie tylko na indeks glikemiczny pojedynczych składników, ale także na ich udział wagowy w całym daniu, czyli tzw. ładunek glikemiczny – podpowiada Paulina Barros, specjalista dietetyk, kierownik ds. żywienia Maczfit.
Leczenie cukrzycy to przede wszystkim dieta
Odpowiednie odżywianie, aktywność fizyczna dopasowana do stanu zdrowia, dobrze dobrane leki i kontrola stężenia glukozy są niezbędne, by utrzymać cukier w ryzach.
– W diecie cukrzyka należy ograniczyć wszystkie produkty z białej mąki, słodkie oraz słone przekąski, słodzone napoje gazowane, dania wysokoprzetworzone, a także produkty o wysokiej zawartości tłuszczu takie jak pełnotłusty nabiał, czy dania smażone. Posiłki cukrzyka powinny składać się głównie z warzyw, ryb, chudych gatunków mięs lub chudego nabiału oraz pełnoziarnistych produktów zbożowych, takich jak kasze gruboziarniste o wysokiej zawartości związków mineralnych np. gryczana, czy komosa ryżowa. Warto też jeść płatki owsiane i razowy chleb. Ze względu na dużą zawartość białka i składników mineralnych, a także witamin z grupy B polecam także przynajmniej raz w tygodniu spożywanie roślin strączkowych jak groch, czy soczewica – podpowiada Paulina Barros, specjalista dietetyk, kierownik ds. żywienia Maczfit.
Przykładowe menu dla cukrzyka
Codzienny jadłospis cukrzyka powinien składać się z 5 posiłków jedzonych co ok. 3-4 godziny. Dzięki temu łatwiej jest utrzymać odpowiedni poziom insuliny we krwi, a także zapobiegać nagłym napadom głodu. Na śniadanie dobrym wyborem będzie omlet z warzywami lub kanapki z razowego chleba, sałatą, pomidorem i pasztetem z roślin strączkowych, czy chudym twarogiem, rzodkiewką i szczypiorkiem. Na drugie śniadanie lub podwieczorek możemy zjeść, sałatę ze świeżych warzyw z fasolą lub soczewicą, słupki marchwi, papryki i ogórka z własnoręcznie przygotowanym hummusem lub tzatzykami na bazie odtłuszczonego jogurtu greckiego. Dobrą opcją jest też pożywny koktajl z owoców i warzyw o niskim indeksie glikemicznym z dodatkiem płatków owsianych i orzechów. Pamiętajmy też, że warto zjeść przynajmniej jeden ciepły posiłek w ciągu dnia. Dlatego na obiad i/lub kolację przygotujmy gęstą zupę warzywną np. z dodatkiem pęczaku; indyka lub dorsza na parze z kaszą gryczaną i buraczkami, czy ciepłą sałatkę na bazie razowego makaronu z porcją drobiu lub produktów strączkowych, mozzarellą, szpinakiem, suszonymi pomidorami i pestkami słonecznika.
